چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش پنجم: محافظت از کامپیوتر پس از نصب ویندوز جدید

چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش پنجم: محافظت از کامپیوتر پس از نصب ویندوز جدید

تبریک می‌گویم! با موفقیت توانستید قطعات را انتخاب، رایانه‌ی خود را مونتاژ و ویندوز آن را نصب کنید! حالا دیگر فکر کنم می‌توانید به هر آنچه می‌خواستید برسید. آیا هنوز کاربران حرفه‌ای بازی‌ها، تازه‌کارها را مسخره می‌کنند؟ باز هم می‌توانند این کار را بکنند؟ در واقع قبل از آنکه بلافاصله به سراغ گشت و گذار در آپارات و فیلمو بروید و همه‌ی فیلم‌ها را ببینید یا در رسانه‌های ارتباطات اجتماعی بچرخید یا مطالب دیگر این سایت را مطالعه کنید، بهتر است چند دقیقه زمان صرف کنید و رایانه‌ی جدید و پر زرق و برق خود را به‌روزرسانی و محافظت کنید. پیش از آنکه به سراغ چیزی بروید، باید کارهای زیر را انجام دهید.

گام اول: سخت‌افزار خود را بررسی کنید

 پیش از آنکه کار دیگری انجام دهیم، مطمئن ‌شوید ویندوز همه‌ی سخت‌افزارهای نصب ‌شده را می‌شناسد. ابتدا کلید Windows را روی صفحه‌کلید فشار دهید و سپس تایپ کنید: «About». روی لینک «About your PC» که در منوی استارت ظاهر می‌شود، کلیک کنید.

نام رایانه‌ی شخصی، مدل و سرعت پردازنده و مقدار حافظه RAM شناخته‌ شده در سیستم را مشاهده خواهید کرد. RAM در این قسمت اهمیت ویژه‌ای دارد: اطمینان حاصل کنید که مجموع آن با چیزی که نصب کرده‌اید، تطابق دارد. اگر نداشت احتمالاً RAM DIMM معیوب است یا یکی از آنها به درستی در جای خود قرار نگرفته است. رایانه را خاموش کنید و RAM را روی مادربرد بررسی کنید.

سپس کلید Windows را بفشارید و تایپ کنید: «This PC» و پس از آن روی اولین نتیجه کلیک کنید. در این قسمت فهرستی از همه‌ی پوشه‌های حساب کاربری و درایوهای نصب ‌شده‌ی رایانه را خواهید دید. اطمینان حاصل کنید که تعداد درایوها و مقدار ذخیره همان چیزی است که انتظارش را دارید.

برای بررسی دیگر مولفه‌های سخت‌افزاری نظیر کارت گرافیک یا پنل USB، کلید Windows را فشرده و تایپ کنید: «Device Manager». سپس روی اولین نتیجه کلیک کنید. این پنجره فهرستی تو در تو از تک‌تک مولفه‌های نصب ‌شده در رایانه‌ی شما ارائه می‌دهد که حتی ریزترین قسمت‌های روی مادربرد را که شاید حتی به آن فکر هم نکنید، شامل می‌شود. اگر به دنبال چیز خاصی هستید، کافی است زیر برچسب مربوطه را بررسی کنید. مثلاً کارت‌های گرافیک تحت عنوان «Display Adapters» قرار گرفته است.

اگر سخت‌افزاری متصل باشد اما شناسایی نشده باشد، یا درایور متناسب آن را نصب نکرده باشید، یک آیکن زردرنگ در کنار خود خواهد داشت و گاهی اوقات برچسب «Unknown device» بر روی آن نمایش داده می‌شود. در این صورت باید برای آن سخت‌افزار یک درایور پیدا کنید.

گام دوم: ویندوز را به‌روز نگاه دارید

 درست است که به روزرسانی ویندوز کاری زمان‌بر و کسل‌کننده است، اما در عین حال یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای سر حال نگاه داشتن رایانه‌ی خود انجام دهید و از آنجایی مایکروسافت، سیستم‌عامل‌ها را به مراتب بیشتر از Windows ISO یا Media Creation Tool به روزرسانی می‌کند، احتمالاً همان ابتدای کار نیاز به آپدیت خواهید داشت.

خوشبختانه این کار، فرایندی بسیار ساده دارد. کلید Windows صفحه‌کلید را فشرده و تایپ کنید «updates»؛ سپس بر روی اولین نتیجه در منوی استارت کلیک کنید: «Check for Updates».

این همان قسمت Windows Update از منوی تنظیمات ویندوز ۱۰ است. کافی است روی «Check for updates» کلیک کنید تا سیستم عامل با اتصال به سرورهای مایکروسافت و دانلود جدیدترین فایل‌های مورد نیاز، آنها را نصب کند. برای پیاده‌سازی آپدیت‌های حجیم‌تر ممکن است نیاز به «راه‌اندازی مجدد» (Reset) رایانه باشد.

گام سوم: نرم‌افزار آنتی‌ویروس و ضد تروجان را نصب کنید

 در گذشته توصیه‌های متنوعی در ارتباط با برنامه‌های آنتی‌ویروس و فایروال وجود داشت اما از اکنون مایکروسافت آنتی‌ویروس خودش را ارائه کرده است که به صورت رایگان با نصب ویندوز نصب می‌شود و واقعاً عالی است. نام این آنتی‌ویروس Windows Defender (مدافع ویندوز) است. برای فعال نگاه داشتنش حتی نیازی نیست کاری انجام دهید، Windows Update فهرستی از ویروس‌های مخرب، تروجان‌ها و موارد ناجور دیگر را به صورت خودکار به‌روزرسانی می‌کند و اگر چیزی در رایانه‌ی شما شناسایی شد به شما هشدار می‌دهد.

فایروال داخلی ویندوز، که تحت عنوان تجاری «Defender» است نیز بسیار خوب کار می‌کند. این فایروال نیز همچون Windows Defender به صورت پیش‌فرض فعال و به‌روز است و در پس‌زمینه خودش ر ا به روزرسانی می‌کند. برنامه‌های فرعی برای دسترسی به خارج از سرورها، از شما کسب اجازه می‌کنند.

با وجود آن همه تعریفی که از ابزار داخلی ویندوز کردیم، نصب ضدتروجان Malwarebytes  را نیز پیشنهاد می‌دهیم. این برنامه به ویژه در مواجهه با سوءاستفاده‌های متوقف ‌کننده‌ی مرورگرها و چیزهایی شبیه به آن، کمی خشن‌تر از ابزار داخلی ویندوز عمل می‌کند. به این چشم به قضیه نگاه کنید: Windows Defender برای متوقف کردن تروجان‌هایی طراحی شده است که شما به سیستم وارد می‌کنید و Malwarebytes برای متوقف کردن تروجان پیش از آنکه حتی وارد سیستم شما بشود، طراحی شده است.

اگر محافظت دائمی این برنامه را بخواهید، که شدیداً توصیه می‌شود، باید مبلغی را هر سال برای Malwarebytes Premium بپردازید. دانلود Malwarebytes و گاهی اوقات اسکن کردن سیستم رایگان است. اما قدرت واقعی Malwarebytes در محافظت در برابر سوءاستفاده نمایان می‌شود. می‌توانید یک نسخه‌ی بتا از anti-exploit (ضد سوء استفاده) را بگیرید و در کنار نسخه‌ی رایگان Malwarebytes اجرا کنید و حداقل بخشی از محافظتی را که نسخه‌ی کامل آن ارائه می‌دهد، داشته باشید.

گام چهارم: درایوهای خود را ایمن کنید

اگر اطلاعات شخصی در رایانه‌ی خود نگاه می‌دارید، لازم است درایوهای ذخیره‌ی خود را رمزگذاری کنید. رمزگذاری یکی از تدابیر امنیتی است که به شما و فقط شما اجازه می‌دهد به آن داده‌ها دسترسی داشته باشید. هر کس رمز یا اطلاعات شناسایی شما را نداشته باشد، نمی‌تواند به این داده‌ها دسترسی پیدا کند. حتی اگر رایانه یا درایو شما را دزدیده شوند، تنها کاری که می‌توانند انجام دهند، این است که اطلاعات را کاملاً پاکسازی کنند.

نسخه Windows ۱۰ Pro، دارای ابزار رمزگذاری داخلی به نام Bitlocker است. راه‌اندازی این ابزار بسیار ساده است: به فولدر «This PC» در ویندوز اکسپلورر بروید. بر روی هر درایوی که می‌خواهید راست‌کلیک کنید و سپس گزینه‌ی «Turn on BitLocker» را انتخاب نمایید؛ سپس از شما می‌خواهد یک رمز معرفی کنید که می‌تواند رمزی متفاوت با رمز شما برای ورود به ویندوز باشد یا از یک فلش به عنوان کلید قفل‌گشایی استفاده کند.

توجه داشته باشید که نسخه‌ی خانگی ویندوز ۱۰، که ارزان‌تر هم هست، ویژگی BitLocker را ندارد. اگر نیاز به محافظت بیشتر دارید، یا باید لایسنس خود را ارتقاء دهید،از گزینه ی «About your PC» در منوی تنظیمات کمک بگیرید، یا با استفاده از یک برنامه‌ی فرعی نظیر VeraCrypt درایو خود را رمزگذاری کنید.

تمام شد!

حالا دیگر تقریباً می‌توانید هر کاری می‌خواهید با رایانه‌ی شخصی خود انجام دهید. با علم به اینکه کامپیوتر شما تقریباً تا جای ممکن امن و مرتب است، رایانه‌ی خود را ایمن می‌دانید. شاید در شروع کار بخواهید مرورگر کروم یا فایرفاکس را نصب کنید، البته اگر پیش از نصب درایورها این کار را نکرده باشید!

ترفندها و راهنماهای بیشتر از این را نیز در ارتباط با ویندوز می‌توانید در سایت چطورپدیا رویت کنید. از رایانه‌ی جدید خود لذت ببرید!

اگر مایل هستید که مستقیم به بخش دیگری از این راهنما بروید، همه‌ی بخش‌ها از قرار زیر است:

منبع: چطورپدیا

چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش چهارم: نصب ویندوز و بارگذاری درایورها

چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش چهارم: نصب ویندوز و بارگذاری درایورها

نصب نسخه‌ی جدید ویندوز در گذشته همچون پیکربندی بایاس کار دشواری بود، اما این روزها به طرز شگفت‌انگیزی انجام این کار ساده‌ شده است. در بیشتر مراحل آن صرفاً توضیحات صفحه‌نمایش را دنبال می‌کنید. اما اگر در نصب آن به مشکل برخوردید، با خیالی آسوده این صفحه را باز نگاه دارید.

قبل از آنکه شروع کنید: اگر آداپتور Wi-Fi ندارید، مطمئن شوید یک کابل اترنت به مادربرد متصل کرده‌اید. ویندوز به هنگام راه‌اندازی از شما می‌خواهد به اینترنت دسترسی داشته باشید.

گام اول: دیسک یا درایو نصب را آماده کنید

 برای این راهنما قصد داریم آخرین نسخه‌ی ویندوز ۱۰ را دانلود کرده و در یک USB قرار دهیم و رایانه‌ی ما آن را برای نصب ویندوز بوت خواهد کرد. این روزها این روش تقریباً آسان‌ترین روش ممکن است. البته استفاده از دیسک نصبی که خریده‌اید (اگر درایو DVD را نصب کرده باشید) یا رایت کردن DVD نصب نیز تقریباً همین مراحل را دارد.

پر واضح است که اگر از قبل دیسک نصب یا USB را دم دست دارید، نیازی به خواندن این قسمت نیست.

در محیط ویندوز یک رایانه‌ی دیگر به این وب‌سایت بروید و ابزار Media Creation Tools شرکت مایکروسافت دانلود کنید. یک فلش خالی (یا بی‌استفاده) را با حداقل ۸ گیگابایت فضا به رایانه متصل کنید. دقت کنید هر فایلی در این USB داشته باشید، طی فرایند نصب پاک خواهد شد. پس اگر چیزی روی آن دارید، همین حالا آن را به جای دیگری منتقل کنید. بر روی برنامه دو بار کلیک کنید و سپس مراحل زیر را انجام دهید.

۱- ابزار Media Creation Tools را اجرا کنید. در صفحه‌ی مجوز نرم‌افزار بر روی «Accept» کلیک کنید و سپس «Create installation media» را انتخاب کنید. بر روی Next کلیک کنید.

 نصب ویندوز 10

۲- زبان و نسخه‌ی مد نظر را انتخاب کنید. بگذارید تنظیمات بر روی «۶۴-bit» بماند. دکمه «Next» را کلیک کنید.

۳- بر روی «USB flash drive» کلیک کرده و سپس «Next» را بزنید. اگر به جای فلش می‌خواهید از DVD استفاده نمایید، می‌توانید گزینه‌ی «ISO file» را انتخاب کنید و پس از دانلود، آن را بر روی DVD رایت کنید.

۴- درایو USB خالی که متصل کرده بودید را انتخاب کنید. اگر نمی‌دانید کدام درایو است، «My Computer» یا «This PC» را در File Explorer بررسی کنید تا متوجه شوید. بر روی Next کلیک کنید.

این ابزار شروع به دانلود فایل‌های سیستم‌عامل، بارگذاری آن روی درایو، و آماده‌سازی آن برای نصب می‌نماید. بسته به نوع اتصال اینترنتی که دارید، این کار چیزی در حدود ده دقیقه تا یک ساعت زمان خواهد برد. می‌توانید طی این مدت به کارهای دیگر خود روی رایانه‌ای که در حال استفاده‌ از آن هستید، بپردازید. یا می‌توانید چند قسمت از یک سریال را ببینید. هر کاری دوست دارید در این مدت انجام دهید!

۵- درایو USB را جدا کنید. وقتی کار این ابزار به پایان رسید، بر روی «Finish» کلیک کرده و USB را از رایانه‌ی روشن جدا کنید.

گام دوم: ویندوز را بر روی رایانه‌ی شخصی جدید خود نصب کنید

 ۱- درایو USB را به رایانه جدید متصل کنید. درایو را در پورت USB وارد کرده و سپس رایانه‌ی شخصی را روشن و راهنمای صفحه‌نمایش را برای شروع UEFI یا بایاس دنبال کنید (همان کاری که در بخش سوم آموزش ساخت کامپیوتر انجام می‌دهیم).

۲–آن قسمت از UEFI یا بایاس مرتبط با ترتیب تنظیم بوت را پیدا کنید. این قسمت همان ترتیب عددی انواع درایو دیسک سخت، درایوهای SSD و درایوهای DVD رایانه‌ی شماست که بایاس به همان ترتیب به دنبال پارتیشن قابل بوت‌ شدن خواهد گشت. از آنجا که رایانه‌ی نمایشی ما فقط یک SSD نصب دارد، فقط SSD خالی به اضافه‌ی درایو USB نصب ویندوز که در قسمت قبل ساخته و وارد کردیم را می‌توانیم ببینیم.

۳- درایو USB را به عنوان درایو بوت اول تنظیم کنید. اگر از DVD ویندوز استفاده می‌کنید، درایو DVD را انتخاب نمایید. تنظیمات UEFI یا بایاس را ذخیره و سپس رایانه را «راه‌اندازی مجدد» (Reset) کنید.

۴- در این مرحله، نصب ویندوز شروع می‌شود. با توجه به تنظیمات ترتیب بوت در بایاس، حالا دیگر باید شروع خودکار برنامه‌ی نصب ویندوز ۱۰ را پس از راه‌اندازی مجدد پیش روی خود ببینید. زبان مناسب و گزینه‌های ورودی را انتخاب کرده و سپس بر روی «Next» کلیک کنید. در صفحه‌ی بعدی روی گزینه‌ی «Install now» کلیک نمایید.

۵- اگر کلید ویندوز را دارید، در این صفحه آن را وارد کرده و «Next» را بزنید. اگر ندارید، جای نگرانی نیست: فقط روی گزینه‌ی «من رمز محصول را ندارم» کلیک کنید و نسخه‌ی ویندوزی را که می‌خواهید استفاده کنید، انتخاب نمایید («Home» خانگی یا «Pro» حرفه‌ای برای بیشتر افراد). می‌توانید بعداً هر وقت خواستید در محیط ویندوز کلید خود را وارد کنید، از نظر فنی برای استفاده از ویندوز ۱۰ نیازی به کلید آن ندارید.

۶- در صفحه‌ی بعد، برای نصب دستی، بر روی «Custom» کلیک کنید. خودتان قرار است پارتیشن ویندوز رایانه‌ی خود را راه‌اندازی کنید.

با فرض اینکه در حال استفاده از یک درایو دیسک سخت تکی جدید یا درایو حالت جامد هستید، صفحه‌ی نمایش شما احتمالاً به این شکل درخواهد آمد. اگر چند درایو نصب کرده باشید، چند گزینه با عنوان «Unallocated Space» به معنای فضای اختصاص‌نیافته به ترتیب درایو ۰، درایو ۱، درایو ۲ و غیره وجود خواهد داشت. ترتیب این درایوها مهم نیست، بلکه بر اساس پورت‌های SATA بر روی مادربرد چیده شده‌اند.

نکته: اگر از یک درایو قدیمی‌تر که در رایانه‌ی قبلی بوده استفاده می‌کنید، بهتر است هر پارتیشن را انتخاب کرده و با کلیک روی «Delete» آن را حذف کنید و داده‌ها را درون انبار «فضای اختصاص‌نیافته» (Unallocated Space) از نو تعریف کنید. این کار باعث نابودی داده‌های پارتیشن خواهد شد. پس اگر چیز مهمی بر روی آن دارید، باید از قبل جابجا کنید.

۷-  درایو ویندوز را انتخاب کنید. درایوی که می‌خواهید ویندوز در آن نصب شود را انتخاب کرده و روی «New» کلیک کنید تا یک پارتیشن جدید روی آن درایو ساخته شود. هر کجا از شما خواسته شد، حداکثر مقدار داده‌ی موجود در درایو خود را انتخاب کنید. بر روی «Apply» کلیک کنید تا پارتیشن ساخته شود و زمانی که ویندوز یک پیام هشدار بابت چند پارتیشن شدن به شما می‌دهد، «Ok» را بزنید. به این صورت چند پارتیشن جدید ساخته می‌شود تا ویندوز آنها را برای انواع ابزاری که برای بالا آمدن ویندوز و ترمیم آن استفاده می‌شود، به کار ببرد.

۸- بر روی بزرگ‌ترین پارتیشن جدید کلیک کنید. این پارتیشن باید از نظر ابعاد بزرگ‌ترین باشد و زیر ستون «Type» روبروی آن عبارت «Primary» نوشته باشد. بر روی Next کلیک کنید.

حالا ویندوز در حال کپی کردن فایل‌های USB یا DVD در درایو حافظه، نصب سیستم‌عامل و کلاً راه‌اندازی آن برای شما است. شاید چند بار رایانه را مجدداٌ راه‌اندازی کند. مشکلی نیست. بسته به متغیرهایی نظیر نوع حافظه، سرعت پردازنده، سرعت USB و غیره، این فرایند چیزی در حدود چند دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد.

زمانی که صفحه نمایش تصویر زیر را نشان دهد، معنایش این است که ویندوز نصب شده است و آماده‌ی راه‌اندازی آن هستید. کارهایی را که خواسته است انجام دهید و حساب کاربری خود را بسازید. طی فرایند راه‌اندازی اصولاً نباید بیش از ۱۵ دقیقه زمان بگیرد و پس از آن وارد دسکتاپ آشنای ویندوز خواهید شد.

وقتی کارتان تمام شود و صفحه‌ی ورودی را ببینید، یک کار دیگر است که باید انجام دهید. رایانه را خاموش کنید. درایو USB نصب ویندوز را درآورید. دوباره رایانه را روشن کنید و دوباره وارد بایاس شوید. به تنظیمات ترتیب بوت درایو برگردید و «Windows Boot Manager» را به عنوان اولین گزینه‌ی بوت انتخاب کنید. با این کار دیگر سیستم شما در USB یا DVD به دنبال سیستم‌عامل قابل بوت نمی‌گردد. اگر بخواهید ویندوز یا چیز دیگری را بعداً نصب کنید، می‌توانید این تنظیمات را دوباره تغییر دهید.

تمام شد. حالا می‌توانید رایانه را Reset کنید تا وارد ویندوز و آماده‌ی راه‌اندازی آن شوید.

گام سوم: درایورهای سخت‌افزارهای کامپیوتر را نصب کنید

 برعکس نسخه‌های قدیمی ویندوز، ویندوز ۱۰ هزاران درایور عمومی و اختصاصی را از قبل به همراه دارد. بنابراین برخی از سخت‌افزارها، مانند شبکه، صوت، بی‌سیم و ویدیو، حداقل در حد ابتدایی کار می‌کنند.

اما همچنان درایورهایی وجود دارد که شاید لازم باشد نصب کنید:

  • درایورهای تراشه‌ها، صوت، LAN، USB و SATA از مادربرد: احتمالاً درایورهای ویندوز مشکلی نداشته باشند، اما تولیدکننده‌ی مادربرد شما احتمالاً درایورهای جدیدتر، بهینه‌تر و با ویژگی‌های بیشتری ارائه کرده باشد. به صفحه‌ی پشتیبانی (Support page) مادربرد خود بروید و قسمت Downloads را پیدا کنید، در این بخش می‌توانید تمام این درایورها را پیدا کنید. لازم نیست همه‌ی موارد آن صفحه را نصب کنید. اما درایورهای تراشه‌ها، صوت، LAN، USB و SATA معمولاً ارزش نصب را دارند.
  • درایورهای کارت گرافیک از NVIDIA و AMDمانند دیگر موارد، احتمالاً GPU مجزای شما با درایورهای پایه‌ی ویندوز مشکلی نخواهد داشت. اما بدون داشتن جدیدترین درایور از تولید کننده، کاملاً بهینه نخواهد بود. اگر کارت گرافیکی مخصوص بازی یا برنامه‌های رسانه‌ای نصب کرده‌اید، قطعاً به این درایور نیاز دارید. دقت کنید که درایور را مستقیماً از NVIDIA یا AMD دانلود کنید، نه از تولیدکنندگان کارتی نظیر EVGA یا GIGABYTE.
  • دستگاه‌های ورودی نظیر ماوس، صفحه‌کلید و وب‌کم‌های درجه یک: تولیدکنندگان فرعی نظیر Logitech معمولاً از شما می‌خواهند تا برای بهره بردن از ویژگی‌های پیشرفته‌ی ابزارشان مثل میان‌برهای دلخواه یا تنظیمات سنسور، برنامه‌ای را نصب کنید. این مورد اهمیت ویژه‌ای برای ابزار برند مخصوص بازی دارد.
  • سخت‌افزارهای منحصر به فرد و درجه یک: اگر هر چیز غیرمعمولی نظیر تبلت طراحی Wacom یا آداپتور PCI برای پورت‌های قدیمی داشته باشید، باید بگردید و درایورهای مخصوص آنها را پیدا کرده و به‌صورت دستی نصب کنید.

کم و بیش همه‌ی درایورهای اضافی را می‌توان همچون یک برنامه‌ی استاندارد از طریق مرورگر دلخواه در وب‌سایت تولیدکنندگان آن پیدا، دانلود و نصب کرد.

بیایید به‌عنوان مثال درایور AMD را برای کارت گرافیک رایانه‌ی شخصی خود نصب کنیم. در این کادر نوشته است که این کارت گرافیکی از نوع AMD Radeon RX ۴۶۰ است. درست در صفحه‌ی اول سایت AMD یک لینک به بخش DRIVERS & SUPPORT قرار گرفته است.

در این صفحه هم یک برنامه‌ی شناسایی قابل دانلود دارد و هم ابزار جستجوی سریع درایور. ترجیح می‌دهیم که بیشتر از تعداد درایوری که لازم داریم، نصب نکنیم، پس از مورد دوم برای انتخاب مدل سخت‌افزار خود استفاده می‌کنیم.

سپس می‌توانید نسخه‌ی کامل آخرین دانلود را انتخاب کنید.

کلیک کردن بر روی «Download»، جدیدترین بسته‌ی درایور را با فرمت EXE بر روی رایانه‌ی شخصی من ذخیره می‌کند. درایورهای کارت گرافیکی اغلب حجیم هستند، شاید چند صد مگابایت. چند دقیقه تأمل کنید.

بر روی برنامه دو بار کلیک کنید و آموزش‌هایی که بر روی صفحه می‌آید را دنبال نمایید. طی چند دقیقه درایور شما نصب می‌شود. شاید لازم باشد برای شروع به کار درایور رایانه را مجدداً راه‌اندازی کنید.

این فرایند را برای هر سخت‌افزاری که رایانه به‌صورت خودکار شناسایی نکرده است، تکرار کنید. زمانی که مطمئن شدید همه‌ی سخت‌افزارها کار می‌کنند، به سراغ آخرین مقاله‌ی مجموعه ساخت کامپیوتر بروید.

یا اگر دوست دارید مستقیم به بخش دیگری از این راهنما بروید، همه‌ی بخش‌ها از قرار زیر است:

 

منبع: چطورپدیا

چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش سوم: آماده‌سازی بایاس (BIOS)

چطور کامپیوتر خود را بسازیم؟ بخش سوم: آماده‌سازی بایاس (BIOS)

تا اینجا با دقت فراوان قطعاتی را انتخاب کرده و رایانه‌ای را سر هم کرده‌اید، اما این کامپیوتر در عمل هنوز کاری انجام نمی‌دهد. قبل از آنکه با عجله شروع به نصب سیستم‌عامل کنیم، باید نگاهی کوتاه به بایاس بیاندازیم و آن را برای سیستم‌عامل خود آماده کنیم.

بایاس چیست؟

«بایاس» (BIOS) مخفف «سامانه‌ی ورودی-خروجی پایه»، یک برنامه‌ی کوچک است که بر روی یک تراشه‌ی حافظه‌ی کوچک در مادربرد ذخیره شده است و قبل از راه‌اندازی سیستم‌عامل، بر روی رایانه اجرا شده و همه چیز را نصب می‌کند تا بتوانید تنظیمات اولیه را تغییر دهید. این همان چیزی است که به شما اجازه می‌دهد سیستم‌عامل جدیدی را از اول یا بر روی سیستم عامل قبلی نصب کنید، یا کارهای فنی دیگری نظیر اورکلاک پردازنده را انجام دهید. از نظر فنی، بیشتر مادربردهای جدید از جمله مادربردی که ما در حال استفاده از آن هستیم، محیط پیشرفته‌تری برای مرحله‌ی پیش از بوت شدن دارند که نامش رابط متحد توسعه‌پذیر سیستم‌عامل یا UEFI است. این رابط، هزاران ویژگی جدید و کاربردی برای پشتیبانی بهتر از سخت‌افزار مدرن در خود دارد. اما همه همچنان آن را «بایاس» می‌نامند، زیرا اساساً همان کارها را انجام می‌دهد.

ورود به بایاس

 اگر هیچ سیستم‌عاملی روی حافظه‌ی رایانه نصب نشده باشد، پس احتمالاً با روشن کردن آن، بلافاصله برنامه‌ی UEFI یا بایاس بالا خواهد آمد. اگر چنین نشد، نگاهی به صفحه‌ی اسپلش (بر روی لوگو یا متن مادربرد) بیاندازید، روش اجرا کردن آن را توضیح داده است.

معمولاً این کار با فشردن سریع دکمه‌های F۱، F۲، F۱۱، F۱۲، Delete یا کلیدهای ثانویه‌ی دیگر بر روی صفحه‌کلید به هنگام بالا آمدن رایانه انجام می‌شود. در صفحه‌کلید Gigabyte که ما استفاده می‌کنیم، دستور آن «Delete» است که در قسمت چپ، پایین صفحه‌نمایشی قرار گرفته است و شما در تصویر بالا ملاحظه می‌کنید. اگر در تلاش اول موفق نشید، رایانه را خاموش و یک بار دیگر امتحان کنید.

وقتی وارد قسمت بایاس شدید، چند مورد است که باید انجام دهید.

گام اول: بایاس یا UEFI خود را به روزرسانی کنید. (اختیاری)

 این احتمال وجود دارد که مادربرد شما به آخرین نسخه‌ی UEFI مجهز نباشد. به‌روزرسانی آن کمک می‌کند تا از ویژگی‌های جدید پشتیبانی کرده و باگ‌ها و راه‌های نفوذ امنیتی را بندد و عموماً فضا را کمی تر و تمیز جلوه دهد. از آنجایی که UEFI پیش از راه‌اندازی کامل سیستم‌عامل اجرا می‌شود، نمی‌تواند از طریق اینترنت به صورت خودکار به‌روزرسانی شود و باید این کار را به صورت دستی انجام دهید.

توجه کنید که عموماً به آخرین نسخه‌ی سفت‌افزار مادربرد نیازی ندارید، مگر اینکه به مشکل ناسازگاری خاصی با سخت‌افزار یا ویژگی‌های جدید برخورد کنید. مثلاً اگر از جدیدترین نسل مادربرد و نسل فعلی CPU که اتفاقاً سوکت مشابهی نیز دارند، استفاده می‌کنید، شاید لازم باشد برای آنکه CPU درست کار کند، آن را به‌روزرسانی کنید. همچنین گاهی برای آپدیت‌های امنیتی یا باگ‌های خاص و ویژه، توصیه می‌شود به‌روزرسانی را انجام دهید.

کافی است شماره‌ی مدل مادربرد را در گوگل جستجو کنید و عبارت «BIOS update» را در کنارش بنویسید تا آخرین نسخه از UEFI/BIOS را پیدا کنید. اگر مدل مادربرد خود را نمی‌دانید، کادر کنار یا یکی از منوهای UEFI را بررسی کنید. در صفحه‌ی محصول تولید کننده، فهرستی از آپدیت‌ها را معمولاً تحت عنوان «Support» پیدا خواهید کرد. اگر UEFI شما به آخرین نسخه مجهز نیست، آن را دانلود کنید.

BIOS update

البته این فرایند برای هر تولید کننده کمی متفاوت خواهد بود، اما تقریباً همه‌ی آنها روشی برای به‌روزرسانی برنامه‌ی UEFI بدون وجود سیستم‌عامل نصب‌ شده بر روی رایانه ارائه می‌دهند. برای مادربردGigabyte  که ما استفاده می‌کنیم، فرایند به‌روز‌رسانی شامل مراحل زیر بود:

  • فایل به‌روز ‌شده‌ UEFI را از سایت Gigabyte را با کمک یک رایانه‌ی فعال دیگر دانلود کنید.
  • فایل را روی یک حافظه‌ی USB منتقل نمایید.
  • درایو USB را به رایانه‌ی جدید متصل نمایید،UEFI را اجرا کنید و F۸ را فشار دهید.
  • توضیحات صفحه‌نمایش را دنبال کنید تا جدیدترین نسخه‌ی UEFI نصب گردد.
  • کامپیوتر را مجدداً راه‌اندازی کنید.

مادربرد و بایاس یا UEFI شما نیز همین مراحل کلی را خواهند داشت، اما شاید دقیقاً به این صورت نباشد. معمولاً با یک جستجوی سریع در گوگل می‌توانید مراحل به‌روز‌رسانی مربوط به کامپیوتر خود را پیدا کنید. اگر به هر دلیلی موفق نشدید آن را راه‌اندازی کنید، نگران نباشید، تولیدکنندگان مادربرد مدام در حال ارائه‌ی برنامه‌هایی هستند که می‌توانند بعد از نصب و اجرای ویندوز نیز بایاس یا UEFI را به‌روزرسانی کنند.

گام دوم: درایوهای حافظه‌ی خود را بررسی کنید

 در این مرحله، ببینید آیا مادربرد شما می‌تواند درایوهای حافظه را شناسایی کنند یا خیر. اگر نمی‌توانند، ابزار نصب ویندوزی که در مقاله‌ی بعدی استفاده خواهید کرد، چیزی نخواهند داشت تا ویندوز را بر روی آن نصب کنند. متأسفانه توضیحاتی که اینجا ارائه می‌شود کمی مبهم خواهند بود، زیرا برنامه‌ی UEFI هر شرکت به شکلی متفاوت طرح‌بندی شده است. همه‌ی تلاش ما این است که صفحه‌ای را پیدا کنیم که درایوهای حافظه در آن مدیریت می‌شود. در مادربرد Gigabyte  که ما استفاده می‌کنیم، این صفحه زیر برگه‌ی «BIOS» قرار گرفته است زیرا همانطور که می‌بینید، UEFI جدید همه‌ی تنظیمات قدیمی «BIOS» را در خود دارد.

ما «Boot Option #۱» را انتخاب کرده‌ایم که اولین چیزی است که بایاس سعی در بوت‌کردن آن را دارد. اگر موفق نشود، به سراغ گزینه‌ی دوم خواهد رفت. در فهرستی که در اختیار شماست، درایو حالت جامد Corsair که در مقاله‌ی قبلی نصب کردیم را می‌بینید. اگر با استفاده از درایو DVD در حال نصب سیستم‌عامل هستید، مطمئن شوید که درایو DVD نیز در اینجا قابل رویت باشد. گاهی به دلیل ارتباطات آنها با مادربرد، هر دو برچسب «SATA» دارند.

اگر درایو یا درایوهای خود را نمی‌بینید، کابل‌های برق و داده‌ی SATA را در کیس بررسی کنید. اگر مطمئن بودید که متصل هستند و همچنان نتوانستید درایوها را در بایاس ببینید، احتمالاً باید آنها را تعویض کنید.

گام سوم: رسیدگی به موارد دیگر

 موارد جالب فراوان دیگری نیز وجود دارد که در قسمت UEFI یا بایاس رایانه‌ی خود می‌توانید انجام دهید. اما هیچ کدام از این موارد برای راه‌اندازی و اجرای سیستم‌عامل واقعاً مورد نیاز نیستند. راحت باشید و سری به گزینه‌های دیگر آن بزنید. بیشتر این گزینه‌ها توضیحات واضحات هستند، مثلاً بالا بردن قدرت رایانه به هنگام لمس ماوس یا صفحه‌کلید. اگر قسمتی را دیدید که کارکرد آن را نمی‌دانستید، قبل از آنکه به آن دست بزنید، کارکرد آن قسمت را در گوگل جستجو کنید.

چند نمونه از گزینه‌های جالب بایاس و UEFI که توصیه می‌کنیم تا جایی که راحت هستید، بررسی کنید از این قرار هستند:

  • Intel XMP را فعال کنید تا RAM رایانه به سرعتی که در تبلیغات آن گفته شده است، اجرا شود.
  • برای استفاده از دستگاه‌های مجازی، Intel VT-x را در سخت‌افزار بایاس یا UEFI رایانه‌ی خود فعال کنید.
  • با تعیین رمز برای بایاس یا UEFI، رایانه‌ی خود را ایمن کنید.

وقتی کارتان با بایاس و UEFI به پایان رسید، برای نصب ویندوز به سراغ بخش بعدی بعدی بروید. دقت کنید که اگر دیسک نصب یا USB در اختیار ندارید، باید یک رایانه‌ی فعال دیگر با دسترسی به اینترنت در کنار خود داشته باشید.

یا اگر دوست داشتید مستقیم به بخش دیگری از این راهنما بروید، همه‌ی پیوندها را در زیر ملاحظه می‌کنید:

 

منبع: چطورپدیا